Ο πόλεμος της Ιβηρικής χερσονήσου, γνωστός και ως πόλεμος της Ισπανικής Ανεξαρτησίας, σηματοδότησε την πρώτη αναχαίτιση της γαλλικής επέκτασης και μια πιο ενεργητική στρατιωτική εμπλοκή της Βρετανίας στη ναπολεόντεια Ευρώπη, ενώ έφερε τον δούκα Ουέλινγκτον στο ιστορικό προσκήνιο. Η σύγκρουση αυτή θεωρείται σημαντική τόσο από στρατιωτικής όσο και από πολιτικής άποψης, καθώς αφενός για πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκαν ευρέως μέθοδοι ανταρτοπολέμου και αφετέρου η πορεία της σύγκρουσης καθορίστηκε εν πολλοίς από τη συμμετοχή των λαϊκών μαζών. Κομβική για την εξέλιξη του πολέμου της Ισπανικής Ανεξαρτησίας υπήρξε η μάχη της Σαλαμάνκα, που έλαβε χώρα στις 22 Ιουλίου του 1812.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, η Σοβιετική Ένωση είχε εισέλθει σε γενικευμένη οικονομική και κοινωνική κρίση. Η «περεστρόικα» (αναδόμηση) αποτέλεσε την απόπειρα της σοβιετικής ηγεσίας να μεταρρυθμίσει της οικονομικές και πολιτικές δομές της χώρας ώστε να ξεπεραστεί το αδιέξοδο, χωρίς να απεμποληθούν οι θεμελιώδεις μαρξιστικές και σοσιαλιστικές αρχές. Η αποτυχία του εγχειρήματος και η συνεπακόλουθη κατάρρευση του κομμουνιστικού συστήματος θεωρείται ότι απέδειξαν οριστικά και αμετάκλητα πως ένα παρόμοιο σύστημα δεν αποβαίνει βιώσιμο μακροπρόθεσμα.

«Το 1492 αποτέλεσε συνεπώς το σημαδιακό έτος κατά το οποίο τα τελευταία υπολείμματα της προσπάθειας του Ισλάμ να κυριαρχήσει επί της Ευρώπης αφανίστηκαν, ενώ παράλληλα ανέτειλε η ευρωπαϊκή πρωτοκαθεδρία επί ολόκληρου του κόσμου».

Η εν λόγω θεωρία αποτελεί μια αναβαθμισμένη και κεντρική ιδέα της επιστήμης των διεθνών σχέσεων, η οποία ερμηνεύει το φαινόμενο της περιοδικής έκρηξης γενικευμένων πολέμων που εμπλέκουν τις ισχυρότερες δυνάμεις ενός διεθνούς συστήματος και οδηγούν στον μετασχηματισμό του. Στο τελευταίο μέρος του κειμένου αναφέρω συνοπτικά την προσωπική μου άποψη για τη σύγχρονη παγκόσμια κατάσταση και τη δυναμική της, μέσα από το πρίσμα της θεωρίας: ποια δομική εξέλιξη του διεθνούς συστήματος θα μπορούσε να ενισχύσει το ενδεχόμενο ενός μεγάλου πολέμου στην εποχή μας και ποια να το αποτρέψει;

Η εκστρατεία στη Ρωσία το 1812 αποτέλεσε την αρχή του τέλους για την κυριαρχία του Μεγάλου Ναπολέοντα στην Ευρώπη. Ο Γάλλος ηγέτης κατέληξε στην απόφαση να εισβάλει στην αχανή ευρασιατική αυτοκρατορία έπειτα από μια αλληλουχία γεγονότων που έφερε τις δύο μεγάλες δυνάμεις από τον πόλεμο στη συμμαχία και ξανά στον πόλεμο – μια αλληλουχία γεγονότων που συνιστά ένα εξαιρετικό και πολύ ενδιαφέρον παράδειγμα διεθνούς διπλωματίας και πολιτικής.

Η μάχη της Τικοντερόγκα, όπως αυτή αποκαλείται συνήθως στην αγγλόφωνη βιβλιογραφία, ή μάχη του Καριγιόν, όπως συχνότερα ονομάζεται στη γαλλόφωνη, αποτελεί μία από τις λαμπρότερες σελίδες στην ιστορία του γαλλικού στρατού. Τέσσερις δεκαετίες πριν ο τελευταίος εισέλθει στην πιο ένδοξη περίοδο της ιστορίας του υπό την ηγεσία του Μεγάλου Ναπολέοντα, ένα σχετικά μικρό γαλλικό στρατιωτικό σώμα κατάφερε να θριαμβεύσει επί ενός πολλαπλάσιου βρετανικού στρατεύματος, σε μια μάχη που καθιερώθηκε ως σύμβολο πολεμικής αρετής και τακτικής οξυδέρκειας στη γαλλική στρατιωτική ιστορία.

Η άνοδος του σουλτανάτου των Μαμελούκων και η επίθεσή του εναντίον των εναπομεινάντων λατινικών κρατών της Ανατολής, που έληξε με την οριστική εξαφάνισή τους μετά την πτώση της Άκρας το 1291. Η παρουσίαση των γεγονότων που οδήγησαν στην επίθεση εναντίον της τελευταίας μεγάλης πόλης των σταυροφόρων, και η λεπτομερής αφήγηση της τελικής πολιορκίας. Ένα σημαντικό κεφάλαιο της μεσαιωνικής στρατιωτικής ιστορίας και των ιπποτικών αξιών.

Σε αυτήν τη μελέτη παρουσιάζεται και αναλύεται η αραβο-ισραηλινή διένεξη, συγκεκριμένα όσον αφορά τα γεγονότα που έλαβαν χώρα μεταξύ των ετών 1967 και 1979, δηλαδή από τον Πόλεμο των Έξι Ημερών μέχρι τη συνθήκη ειρήνης που υπογράφηκε στην Ουάσινγκτον μεταξύ Ισραήλ και Αιγύπτου. Ο σχηματισμός αυτού που θα ήταν η μεσανατολική διεθνής τάξη για τις επόμενες τρεις δεκαετίες, στα πλαίσια του παγκόσμιου ανταγωνισμού ανάμεσα στις ΗΠΑ και την ΕΣΣΔ.

Η αφήγηση της τελευταίας φάσης της Sengoku Jidai, της «εποχής των συνεχών πολέμων» της ιαπωνικής ιστορίας, που ολοκληρώθηκε με τη μεγάλη μάχη της Σεκιγκαχάρα και την τελική ενοποίηση της χώρας κάτω από μια ενιαία και μοναδική εξουσία. Η συγκρότηση των δύο μεγάλων αντίπαλων πολιτικοστρατιωτικών παρατάξεων, οι στρατηγικές τους, και τελικά η λεπτομερής παρουσίαση της ίδιας της μάχης.

Η εξέγερση αρκετών ιταλικών φυλών που ολοκληρώθηκε με τη στρατιωτική νίκη της Ρώμης αλλά και την αποδοχή της να παραχωρήσει τη ρωμαϊκή υπηκοότητα σε όλους τους κατοίκους της Ιταλίας. Στο κείμενο παρουσιάζεται ο πόλεμος από στρατηγικής και επιχειρησιακής άποψης, όπως επίσης η εσωτερική πολιτική αντιπαράθεση στην Αιώνια Πόλη, ανάμεσα στη μεταρρυθμιστική ρωμαϊκή παράταξη και τους ενάντιους στο άνοιγμα του πολιτικού και κοινωνικού συστήματος προς ευρύτερους πληθυσμούς.

Μία μελέτη που παρουσιάζει τις βασικές αρχές της ρεαλιστικής σχολής των διεθνών σχέσεων, με ιδιαίτερη αναφορά στις θεμελιώδεις θεωρίες τριών μεταξύ των σημαντικότερων ρεαλιστικών θεωρητικών, όπως οι Χανς Μοργκεντάου, Κένεθ Γουόλτζ και Τζον Μερσχάιμερ. Οι θέσεις του ρεαλισμού σχετικά με τη φύση των διεθνών σχέσεων, των αιτιών του πολέμου και του ιμπεριαλισμού, και οι κριτικές του έναντι άλλων σχολών διεθνολογικής σκέψης.

Μία μελέτη σχετικά με τις αντίθετες κατευθύνσεις εξωτερικής πολιτικής και τις εσωτερικές πολιτικές συγκρούσεις που συγκλόνισαν την αθηναϊκή δημοκρατία, μπροστά στην άνοδο της μακεδονικής ισχύος στο δεύτερο ήμισυ του τετάρτου αιώνα ΠΚΕ, και τη συνεπακόλουθη απειλή για την ηγεμονία της Αθήνας. Η πολιτική εξέλιξη που οδήγησε στην επικράτηση των αντιμακεδόνων και στον πόλεμο εναντίον του Φιλίππου. Η αντιπαράθεση για την κυριαρχία στον ελληνικό κόσμο και την ανατολική Μεσόγειο ανάμεσα στους δύο χαρισματικούς ηγέτες, τον Δημοσθένη ως υπερασπιστή της αθηναϊκής ηγεμονίας και τον Φίλιππο Β' ως θεμελιωτή μιας νέας μεγάλης δύναμης.

Μια συνθετική παρουσίαση των βασικών δογμάτων που ακολούθησε η αμερικανική εξωτερική πολιτική. Από τον απομονωτισμό του δόγματος Μονρόε τον 19ο αιώνα, στον φιλελεύθερο και ειρηνιστικό ιδεαλισμό του Γούντροου Ουΐλσον, στο οριστικό ξεπέρασμα του απομονωτισμού κατά τη διακυβέρνηση Ρούζβελτ και τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Στη συνέχεια η στρατηγική της ανάσχεση κατά τον Ψυχρό Πόλεμο και τέλος η εξάπλωση της δημοκρατίας και ο οικουμενισμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ως στρατηγική παγκόσμιας κυριαρχίας.

Για τον Μαρξ και τον Ένγκελς ο σύγχρονος αστικός πολιτισμός της Δυτικής Ευρώπης και των ΗΠΑ ήταν ανώτερος από τους υπόλοιπους και η επικράτησή του, ακόμα και βίαιη, αποτελούσε θετική ιστορική εξέλιξη, δεδομένου ότι ο μαρξιστικός ανθρωπισμός ήθελε να αντανακλά όχι συναισθηματική φόρτιση αλλά ορθολογική κατανόηση της πραγματικότητας, και να αναφέρεται όχι σε πεπερασμένα πρόσωπα ή έθνη, αλλά στη συλλογική διαχρονία της ανθρωπότητας. Συνεπώς, σύμφωνα με τους θεμελιωτές του επαναστατικού μαρξισμού, ο ιμπεριαλισμός και η αποικιοκρατία των μεγάλων δυτικών δυνάμεων υπήρξε από ιστορικής άποψης προοδευτικό φαινόμενο.

Σε αυτό το κείμενο παρουσιάζεται η περίοδος που ξεκίνησε με την απελευθέρωση της Κορέας από την ιαπωνική κυριαρχία το 1945 και ολοκληρώθηκε με την εμφύλια σύγκρουση που ξέσπασε το 1950, η οποία προκάλεσε τη διχοτόμηση της χώρας. Παρουσιάζονται οι πρωταγωνιστές και οι ενέργειές τους, η πολιτική και κοινωνικοοικονομική εξέλιξη της χώρας, ο ρόλος των υπερδυνάμεων στα πλαίσια του Ψυχρού Πολέμου, και η αλυσίδα γεγονότων που οδήγησε στον πόλεμο, προκαλώντας επίσης την άμεση επέμβαση των δύο αντιτιθέμενων παγκόσμιων ηγεμονικών μπλοκ.